30.000 doden, een voorbeeld van creativiteit

Noem het naïef, ideologisch of romantisch, maar het woord ‘creatief’ associeer ik steeds met vredevolle resultaten. Debatten over kunst kunnen hoog oplopen en er is niets zo ergerlijk als een gebrek aan inspiratie op een cruciaal moment, maar oorlog? Neen, dat lijkt mij niet echt een toonbeeld van artisticiteit.

Malcolm Gladwell denkt daar duidelijk anders over, zo bleek op het Creativity World Forum. Na een opeenvolging van verhalen over mislukken, te laat zijn en je financieringsplan naar de vuilbak verwijzen, sleept de bestsellerauteur Israël er bij de haren bij. Paragraaf na paragraaf citeert Gladwell zijn eerder gepubliceerde artikels uit The New Yorker. Steve Jobs’ aanraking met Silicon Valley is het levende bewijs dat stelen in de creatieve wereld alleen maar toegejuicht zou moeten worden.

De Applegod is niet meer dan een tweaker die door enkele aanpassingen van een gekopieerd idee een heus massaproduct kon maken. Ook Mark Zuckerberg is volgens Gladwell geen pionier, maar de persoon die er als eerste in slaagde een breed publiek te trekken voor een project dat al bestond. Kommer en kwel dus, zegt de o zo meeslepende verteller. Voor een goednieuwsshow was u beter thuis gebleven.

Israël dus, de aap die ergens halverwege de presentatie uit de mouw kwam. Waarom Israël als creatief kan worden beschouwd? De Bekavallei in Libanon was de achtergrond van de historische ‘Bekaa Valley turkey shoot’, een luchtgevecht in juni 1982. De Israeli Air Force (IAF) boekte na jaren van onrust een markante overwinning door zijn combinatie van onbemande drones en precisieraketten, het inzetten van een AWACS en een georganiseerde militaire denktank.

Op de eerste dag werden 17 van de 19 Syrische luchtdoelraketten op Libanese grond vernietigd en 39 Syrische vliegtuigen uit de lucht gehaald. De volgende dag stortten nog 27 Syrische vliegtuigen neer en werd het voorlaatste luchtdoelraket geraakt. Het totaal van neergehaalde Syrische vliegtuigen lag na enkele dagen op 87. De Israëli verloren er amper 3. “Een verpletterende overwinning”, zegt Gladwell.

Een overwinning die niet te danken is aan nieuwe technieken maar aan een slimme combinatie van vernietigingsstrategieën. “Eentje waar iedereen naar kijken zou en zeggen: dat is wat ik wil zijn”, meent Gladwell in zijn enthousiaste uiteenzetting.

Als in trance kijkt het publiek naar zijn wapperende handen, de op en neer deinende krullenbos, het onophoudelijke ijsberen van links naar rechts – en weer terug. Quotes worden uit Gladwells onverstoorbare monoloog geplukt en het twitteruniversum ingestuurd. Retweets stromen als regenwater over de #cwf twitterwall en in de stroom virtueel applaus is er geen enkele kritische stem.

Verward kijk ik van spreker naar publiek. Het verlangen om zonder meer aan Gladwells lippen te hangen is ook in ons bloggershoekje groot. Mijn anders ijverig dansende vingers hangen roerloos boven het klavier. Een transcriptie heb ik niet nodig, denk ik terwijl ik vluchtig naar de openstaande vensters kijk.

Bijna woord voor woord herhaalt Gladwell zijn eerder verschenen artikels. Niet als een mantra, maar als een steeds even wervelend gebracht verhaal. Alsof hij het daar en op dat moment uit zijn mouwen schudt, geïnspireerd door het zachte grastapijt op het sprekersplatform. Hem wil ik niet zien liegen, want zelfs in de genuanceerde daad van het publiekspreken geeft hij geen blijk van nervositeit.

Nog geen uur geleden zat ik voor hem in de sprekerslounge. Als verontschuldiging voor het mislopen van een ander interview had de vriendelijke persmedewerker Steven De Vliegher mij vijf minuutjes met de superster geschonken. Een daad waar ik nog steeds dankbaar voor ben, maar de uitleg over zijn drie gepubliceerde boeken lijkt me opeens minder van belang.

Had ik maar geweten waar zijn speech over zou gaan, dan zouden de vragen die in mijn hoofd om aandacht schreeuwen, misschien beantwoord zijn geweest. Had ik maar geweten dat ik door zijn speech niet huppelend zou buitenlopen met honderd-en-één ideeën voor de toekomst, dan had ik het boek van mijn docente – een superfan – toch laten handtekenen. Om maar even te laten zien dat onprofessionaliteit langs twee kanten werkt. Had ik maar geweten dat een ongenuanceerd gesprek over een controversiële oorlog duizenden euro’s zou opleveren, dan tekende ik er als schrijver meteen voor.

Net geen 10.000 Syrische en Palestijnse soldaten vonden in het conflict tussen Israël en Libanon de dood. Bijna 20.000 Libanezen kwamen om, in vergelijking met 657 slachtoffers aan de Israëlische kant. “Een overwinning”, noemt Gladwell het. Wat hij de ‘succesuitkomst noemt van een creatief proces’, noem ik vooral een ongehoord verhaal.

Op Nextness.com is een transcriptie na te lezen van Gladwells Israël-speech.

Tekst is van Anneleen Orloff voor Stampmedia.

www.stampmedia.be

‘Internetcensuur brengt onze toekomst in gevaar’

Op de dag van ons interview met Adriano Marques, mede-oprichter van The Umit Project, schaart de senaat van de Verenigde Staten zich eensgezind achter de Stop Online Piracy Act (SOPA)-wet. De controversiële wet maakt een deel van het internetverkeer illegaal. Hoe zit het met die wereldwijde internetcensuur?
 
“Een fenomeen zoals internetcensuur kan je vergelijken met de kikker en het hete water”, zegt Marques. “Als je een kikker in een pot met warm water legt, springt hij er meteen uit. Zet je hem in lauw water en warm je het zachtjes op, dan onderneemt hij niets en sterft in het kokende water.” Als webpagina na webpagina geruisloos verdwijnt, zijn de mensen er zich vaak niet van bewust. Tot er op een gegeven ogenblik niets meer vrij beschikbaar is.
 
Bewustmaking
 
Wanneer Marques het in zijn Creativity World Forum-speech over censuur heeft, geeft hij toe dat hij een dromer is. “In een perfecte wereld zou het internet voor iedereen vrij toegankelijk zijn”, meende hij. Al geeft hij toe dat de waarheid genuanceerder is. “Censuur is soms ook nodig. Maar dan moeten we weten wat en waarom iets voor ons wordt verborgen.” Internetverkeer dat de veiligheid van een individu of een staat bedreigt, kan voor hem zonder probleem tegenhouden worden.

Als de klokkenluiderwebsite Wikileaks aan bod komt, voelt Marques zich duidelijk minder op zijn gemak. “Een hogere transparantie van overheden en bedrijven is een onmisbare bouwsteen van onze democratie. Maar Wikileaks zou verantwoordelijk genoeg moeten zijn om in bepaalde gevallen voorzichtiger om te gaan met informatie die ze verspreidt.” 
 
Opinie of blote borsten
 
The Umit Project begon als een programma voor netwerkbeheerders, maar groeide uit tot een non-profit organisatie. “Met onze werking willen wij het publiek bewust maken van internetcensuur”, vertelt Marques. “Wij zoeken waar toegang tot internet wordt belemmerd of onder controle gehouden wordt. Wij onderzoeken dan de aard van de website en nemen deze op in ons landenrapport.”

Vooral websites die voor sociaal-maatschappelijke en politieke redenen worden gecensureerd, verdienen de aandacht van The Umit Project. Aan ethische kwesties, zoals het blokkeren van pornografiewebsites, maakt hij zijn handen niet vuil. “Een opiniestuk van het internet halen is iets anders dan blote borsten blokkeren.”
 
Bij The Umit Project waren ze aanvankelijk bezorgd over censuur op hun website. “Uiteraard worden onze bronnen beschermd”, vult Marques aan. “Onze kracht ligt bij de klokkenluiders onder de bevolking. Zij zijn onze ogen, oren en mond.” 
 
Communisme, dictators en revoluties
 
Het land waar iedereen aan denkt wanneer het over censuur gaat, is China. Politiek gevoelige thema’s worden zonder pardon geblokkeerd. Volgens Marques gaat de Chinese aanpak verder dan het ontzeggen van toegang tot bepaalde websites. “In plaats van de lezer te controleren, boycotten ze de maker van de inhoud. Er zijn maar weinig bloggers en journalisten die het aandurven om kritiek op het bewind te uiten, zodat accurate informatie vinden bijna onmogelijk geworden is”, aldus Marques.
 
In Cuba staat er met het beleid van Raul Castro net een vrijere toegang tot het internet op de agenda. Gecontroleerde toegangspoorten, IP-adressen blokkeren en woordfiltering maken van het land een van de meest gecensureerde ter wereld. Het toekomstige internetbeleid is een voorbode van democratie, maar misschien ook de ondergang van het land. “Vrij internet staat gelijk aan meer kennis. Zodra mensen beseffen wat er in de wereld buiten hun eigen land gebeurt, denken ze anders na over hun eigen land.” Volgens Marques leidde dit besef tot de Arabische revolutie.
 
Preventieve censuur
 
Censuur is niet alleen kenmerkend voor dictaturen of communistische regimes. Bijna alle overheden censureren het internetverkeer. Toch zijn websites beter beschermd tegen represailles dan de geschreven pers. “Op internet hebben de mensen meer vrijheid om iets te doen. Een traditionele krant beschikt over een contactadres. De overheid kan op die manier sneller tussenkomen”.

Volgens Marques is censuur in de analoge wereld dagelijkse kost. “Een regering beslist welke boeken een land niet binnen mogen en welke liedjes op de radio gedraaid mogen worden. Een dictator die openlijk toegeeft dat hij censureert, is minder gevaarlijk dan een subtiele ontzegging tot informatie door een democratische regering”, stelt Marques. Zeker de preventieve censuur mag niet onderschat worden.
 
Veranderingen
 
Marques is een felle tegenstander van de Amerikaanse SOPA-wet. “Censuur ontzegt mensen de kans om hun kennis te delen.” De huidige politieke veranderingen getuigen van de kracht van het internet. Berlusconi werd onlangs van zijn troon gestoten en Mubarak en Kadhafi verdwenen uit beeld.

Zijn we dan op weg naar een wereld met minder censuur? “We zijn kikkers in heet water, maar de randen zijn nog te hoog om uit het gat te springen”, besluit Marques.

De tekst is van Anneleen Orloff voor Stampmedia.

www.stampmedia.be

Kruisbestuiving zonder resultaat op Creativity World Forum

‘Falen. Jimmy is er goed in.’ Met deze woorden begint Jimmy Wales niet alleen zijn betoog over creativiteit, ze pronken op bijna al zijn presentatiedia’s. De ene na de andere mislukking op het scherm, voor we uiteindelijk aan de succesformule van Wikipedia komen. Zijn zelfkritiek is een van de hoogtepunten van het Creativity World Forum in Hasselt.

Op de deelnemerslijst vinden we verbazingwekkend veel instellingen en personen terug die niet rechtstreeks met de creatieve wereld zijn verbonden. Ondernemers en studenten vullen de lijst van vormgevers, architecten en reclamebedrijven aan. Van het opbouwen van een modern financieringsplan tot het inspirerend presenteren van je project, van de mix tussen kunst en wetenschap tot het werken vanuit het buitenland: verschillende aspecten van de bedrijfswereld worden op een creatieve manier belicht. Waar creativiteit vroeger voornamelijk met kunst werd geassocieerd, blijkt innovatie vandaag in elk aspect van de samenleving belangrijk.

Geld moet rollen

De economische kant van het verhaal krijgt door de huidige crisis extra aandacht. Minister Ingrid Lieten (SP.A) maakt in haar openingsspeech meteen de uitreiking van 500.000 euro voor wisselwerking tussen Vlaamse wetenschappers, innovatieve bedrijven en creatieve geesten bekend. Een opluchting voor veel ondernemers, al noemen verschillende sprekers extra financiering net contraproductief. “Weinig middelen leiden net tot creativiteit. Een kleiner budget stelt je in staat je op het essentiële van je product te concentreren”, luidt het.

“Geen enkel businessplan overleeft het eerste contact met de gebruiker”, zegt business innovation goeroe Alexander Osterwalder. “Het heeft geen nut een businessplan uit te werken, maar je moet de zoektocht naar een businessmodel wel plannen”. We zien de aandachtige kijkers hun wenkbrauwen fronsen. “Als je businessmodel niet goed genoeg is, kan je niet wachten met verandering tot klanten afhaken”, legt Osterwalder verder uit.

“Je moet dus vertrekken met een flexibel idee, dit vooraf op je doelgroep testen en meteen beginnen met aanpassingen. Als je je aan een idee vastklampt, word je er verliefd op en wordt het moeilijk om betere alternatieven te vinden”, aldus Osterwalder. In een samenleving waarin doelstellingen van bedrijven aan de constante verandering moeten tegemoetkomen en werknemers van job naar job huppelen, is flexibiliteit een must.

Driemaal is scheepsrecht

“Internet stimuleert samenwerking,” zegt professor Keith Sawyer. “Maar samenwerking is niet nieuw, het is een onderdeel van wie wij zijn”. Hij staaft zijn theorie met het voorbeeld van een succesverhaal. Tolkien kwam niet alleen op de proppen met de elementen van zijn fantasy boeken, maar haalde zijn inspiratie uit een schrijversclub. “Interactie leidt tot creativiteit,” concludeerde Sawyer. Malcolm Gladwell, auteur van de bestsellers ‘The Tipping Point’, ‘Blink’ en ‘Outliners’, gaat nog verder.

“We moeten stoppen met steeds de eerste te zijn”, maant hij het publiek aan. “Uit voorbeelden blijkt dat niet de eerste, niet de tweede, maar de derde ontwerper van het min of meer hetzelfde idee het beste resultaat heeft.” Moeten we dan allemaal gaan afkijken bij de concurrentie? “Neem het basisidee van iemand anders, maar geef er je eigen twist aan.”

Toekomstmuziek

MIT-professor Pattie Maes werkt op haar beurt aan baanbrekende, nieuwe projecten. Samen met enkele van haar beste studenten werkt ze momenteel aan nieuwe prototypes die de kloof tussen technologie en het dagelijks leven kleiner moeten maken. Ze presenteert ons ‘the sixth sense’, een webcamera die via een verbinding met je smartphone informatie opzoekt over de omgeving, de persoon die voor je staat of het product in je handen.

Maes’ gadgets waren een van de creatiefste, gebruiksvriendelijke projecten die op het forum werden voorgesteld. Peter Hinssen, auteur van ‘The New Normal’ is ervan overtuigd dat we nog maar in de helft van de digitale revolutie zitten. “Door de overdosis science-fiction die ik in mijn jeugd keek, geloofde ik rotsvast dat we tegen het jaar 2000 allemaal in dezelfde ruimtepyjama zouden rondlopen”, lachte hij.

Creativiteitswereld

‘Is dit nu een wereldcreativiteitsforum of een forum van de creativiteitswereld?’, tweette iemand tijdens de eerste dag. Het leek wel of het merendeel van de sprekers het sprekersplatform verwarde met een promotieplatform. Waar bleven de creativiteit en de kritische noot met een antwoord op onze dringende vragen?

Het Creativity World Forum was zeker interessant, maar in hoeverre de boodschappen in de praktijk zullen worden toegepast, is nog maar de vraag.

De tekst is van Anneleen Orloff voor Stampmedia.

www.stampmedia.be

Nick De Mey: “Als bedrijven willen overleven, moeten ze creatief leren zijn”

Nick De Mey, oprichter van het internationale bedrijf Board of Innovation, sprak op het Creativity World Forum over de toekomst van innoverend werken.

In zijn humoristische presentatie besprak hij enkele wel heel wanhopige pogingen. Zo mocht je voor 10.000 euro op een hopeloze werkloze man jagen en hem doodschieten, al lijkt het bij nader inzien een publiciteitsstunt om werkgevers te lokken. Voor iedereen net wat te overdreven, maar bedrijven zijn inderdaad steeds hopelozer op zoek naar een manier om zich te onderscheiden op de overbevolkte wereldmarkt.

“Veel mensen beginnen op een andere manier na te denken over de slaagkansen van een project”, zegt De Mey. “Elk bedrijf heeft tegenwoordig een goed ontwikkelde ontwerp- of ingenieursafdeling, dus op basis van je product zelf, kan je jezelf niet meer onderscheiden. Als onderneming moet je dan een extra meerwaarde zoeken. Dat kan door meer op de emoties van de gebruiker te spelen, een typerend design te hanteren, goede services aan te bieden of extra op klantenondersteuning te letten. De lat ligt elke keer weer hoger.”

Handel in reputatie en aandacht

De Business Model Kit door The Board of Innovation helpt jonge starters om over hun toekomstig beleid na te denken. Opvallend is de aanwezigheid van alternatieve handelssoorten. “Producten en diensten zijn maar twee van de uitwisselbare transacties tussen bedrijven”, legt De Mey uit.

“Heel wat bedrijven zoeken nu andere manieren om zaken te doen, zoals bijvoorbeeld het verkopen van data.” Andere verhandelbare begrippen zijn reputatie, rechten en aandacht. De bedrijfswereld speelt hier steeds meer mee en focust duidelijk minder op financiële transacties. Je kan een ander bedrijf bijvoorbeeld vernoemen in een artikel of in onderhandelingen en in ruil reputatie terugkrijgen.

Via het internet en nieuwe media is de moderne ruilhandel ook op lange afstand mogelijk geworden. Maar deze verandering komt niet alleen voort uit de digitale revolutie, meent De Mey. “Het vloeit voort uit noodzaak, want sinds de financiële crisis blijkt zaken doen op de traditionele manier niet meer haalbaar.” Wie vooruit wil, zal dus creatief moeten omgaan met verdienmodellen. “De innovatie van de bedrijfswereld is broodnodig: het is de enige manier waarop bedrijven echt een onderscheid kunnen maken.”

Nieuwe munt 

Sinds de economische teruggang is het vertrouwen bij velen zoek. Volgens De Mey wakkerde de recente bankencrisis dat onzekerheidsgevoel alleen maar aan. “Mensen vertrouwen puur financiële transacties niet meer en stellen de huidige munten en overdrachten opnieuw in vraag.”

De crisis was in de bedrijfswereld erg voelbaar. Bedrijven konden elkaar onderling soms niet uitbetalen en reden de ander zo vast. “In Zwitserland wint de alternatieve betaalmethode WIR weer aan populariteit”, vertelt De Mey. Bedrijven die nog een betaling tegoed hebben van iemand, kennen er een WIR-waarde aan toe. Als zij op dat moment niet kunnen betalen, worden de tegoeden onderling verhandeld. Iemand anders kan dus je factuur innen als vorm van betaling voor zijn diensten.

Het systeem werd opgericht na de aandelencrisis in 1924 en is volgens De Mey een goede oplossing voor de onstabiele wereldeconomie. “De WIR-waarde gaat omhoog wanneer een crisis economisch harder doorweegt. Zo werkt het systeem als een soort communicerende vaten.”

De laatste tijd is ook de Bitcoin erg in het nieuws geweest. Deze elektronische munt maakt via een peer-to-peernetwerktransacties tussen computergebruikers mogelijk. De Mey noemt de vraag naar elektronisch geld typerend voor de huidige situatie. “Banken zijn altijd een heel gecentraliseerde instelling geweest waarin een grote partij of overheid beslist hoe de transacties verlopen.

Daar is nu een hele tegenbeweging rond aan het ontstaan.” Bij Bitcoin is er geen centrale administratie, waardoor het praktisch onmogelijk wordt voor een overheid of instelling om de waarde van Bitcoins te manipuleren. Iedereen kan een eigen munt creëren en een eigen, kleine bank vormen. Een innovatief project, maar het staat nog niet op punt, geeft De Mey toe. “De laatste tijd werd er behoorlijk wat fraude gepleegd. Het wordt dus afwachten of Bitcoin een echte positie in onze economie vergaart of niet.”

Subsidies vertragen werkproces

Minister Lieten kondigde op hetzelfde Creativity World Forum aan dat het innovatiebeleid meer subsidies krijgt. Ook De Mey hoort bij de vele sprekers die denken dat meer overheidssteun geen goed idee is.

“Meer financiële zekerheid krijgen is natuurlijk altijd leuk”, vertelt hij. “Maar wij merken dat start-ups en bedrijven vaak trager zijn wanneer ze van bepaalde subsidies of andere inkomsten zeker zijn. Ze voelen minder druk om snel en goed te presteren. Met een klein budget zal je je product sneller bijsturen en de niet-essentiële zaken eruit halen. De crisis is dus in zekere mate goed voor creativiteit.”

Toch lijken de kansen voor ondernemers in een economische crisis net kleiner. Volgens De Mey zijn er twee stromen op de arbeidsmarkt zichtbaar: zij die voor zekerheid opteren en naar de ambtenarij doorstromen en zij die het een uitgelezen moment vinden om een risico te nemen. “Jobs zijn veel moeilijker te vinden en vaak zijn nieuwe werknemers niet tevreden met de werkomstandigheden of het loon. De durvers wagen dan de sprong in het onbekende en beginnen aan een experiment.” Ook de ontslaggolf maakt de Belgische economie innovatiever. ”

Mensen met ideeën die na een carrière van misschien wel twintig jaar opeens de tijd en de impuls krijgen om een eigen project op te starten. Vooral in Brussel en in Wallonië is er een echte scene van jonge, nieuwe ondernemers die met een ambitieus project verder dan de kerktoren mikken.”

‘Burn your business model’

Vlak voor De Mey’s speech beweerde spreker Alex Osterwalder dat een businessmodel niet meer nodig is bij het opstarten van een nieuw bedrijf, maar dat planning belangrijker is. De Mey gaat niet akkoord. “Er wordt soms te licht over het financiële gedeelte gegaan, terwijl dat net een belangrijk onderdeel is. Een bedrijf moet nooit helemaal rond een businessmodel zijn opgebouwd, maar zonder lucratief model is het gedoemd te mislukken.”

Nu de crisis als het zwaard van Damocles boven ons hoofd hangt, gaan mensen sneller nadenken over deze zaken. ‘We beginnen er aan en dan zien we wel’ is geen optie.

Sociale media worden steeds nauwer betrokken in een productieproces. Toch is De Mey niet altijd overtuigd van zakenvoorstellen die sociale media als handelsstrategie gebruiken. “Het digitale aspect van het zakenleven klinkt soms heel simpel, maar dat is het niet. ‘We maken een online platform met een sociaal sausje en binnen een paar dagen gaat het viral’, wordt geredeneerd.

Maar in de realiteit is het veel minder gemakkelijk en is een online community ook geen sleutel tot succes.” Internet maakt marktonderzoek en productie wel eenvoudiger. Via enkele basistechnologieën kan je de reactie van de consumenten meten. De Mey twijfelt soms aan de goede bedoelingen van de productontwerpers. “Je mag het doel van het product nooit uit het oog verliezen. Los je iemand zijn probleem op? Of werk je enkel met de technologie omdat het nu eenmaal kan?”

Ommekeer bij werkgevers en werknemers

Het is moeilijk voorspelbaar hoe wij in de toekomst geld zullen verdienen. Maar De Mey raadt aan lessen te leren uit de moeilijkheden die de bedrijfswereld nu ondervindt. “De ondernemingen die nu vastlopen, zijn diegenen die te veel tijd nodig hebben om veranderingen in hun beleid te maken.”

Bedrijven moeten zich dus voorbereiden op een flexibel businessmodel. Met hetzelfde team en dezelfde middelen moeten verschillende producten en andere verdienmodellen mogelijk zijn. Vandaag leveren ze diensten, maar morgen schakelen ze misschien over op data.

De Mey erkent dat de aanpassingen niet altijd gemakkelijk zijn voor de betrokken partijen. “Er is een ommekeer in de denkwereld van werkgevers én werknemers nodig.”

De tekst is van Anneleen Ophoff voor Stampmedia.

www.stampmedia.be

Voka Limburg lauwert technologiebedrijf Melotte met All Star Innovation Award 2011

Het voorbije succesvolle Creativity World Forum in de Ethias Arena in Hasselt zou niet af zijn zonder de uitreiking van de All Star Innovation Award van Voka Limburg en het Innovatiecentrum van Limburg. De eer ging dit jaar naar technologiebedrijf Melotte uit Zonhoven.

Samen met het Hasselts bedrijf Visys van Frank Zwerts met zijn hoogtechnologische sorteersystemen en de industriële dienstverlener Z-Group van Matthy Zadnikar uit Dilsen-Stokkem, dong bedrijf Melotte van Mario Fleurinck naar de prestigieuze innovatieprijs.

Met de All Starr Innovation Award willen Voka Limburg en Innovatiecentrum Limburg innoverende Limburgse producten, diensten en werkmethodes in de kijker plaatsen en ook zo promoten.

www.voka.be/limburg

Een internationale jury wees het bedrijf Melotte  aan als winnaar. Bij Melotte is men gespecialiseerd om met een laserrobot superprecieze metalen onderdelen samen te bouwen uit fijn metaalpoeder.